Κυριακή 25 Φλεβάρη ανοίγει το Τριώδιο! Λίγα λόγια για τις απόκριες.

 

 

 Έρχεται η Αποκριά και  έχουν ήδη αρχίσει οι ετοιμασίες για τα διάφορα καρναβάλια που γίνονται σε πόλεις και χωριά.

Η Οργανωτική επιτροπή του Καρναβαλιού στο Μαρμάρι, ήδη έχει κάνει κάλεσμα για συμμετοχή στα διάφορα πληρώματα και ο ενθουσιασμός, κυρίως των παιδιών, δεν περιγράφεται.

Το ίδιο ισχύει και για το καρναβάλι στα Νέα Στύρα

Από πού ξεκινούν όμως οι αποκριές ? Τι γορτάζουμε αλήθεια και τι σημαίνουν οι λέξεις, Αποκριά, Τριώδιο και Καρναβάλι?

Πως συνδέουμε ακόμα και αν δεν το κάνουμε συνειδητά την αρχαία ελληνική θρησκεία με την Χριστιανική?

Ο Διόνυσος συνδέεται με τα Ελευσίνια μυστήρια και μάλιστα υπάρχει και μια αστεία ιστορία από εκεί εκτός των άλλων που μας συνοδεύει μέχρι σήμερα. Όλοι λέμε κατά καιρούς, «Τους έσυραν τα εξ αμάξης» . Αυτή η φράση προήλθε από τη συνήθεια που είχαν οι γυναίκες, που επέστρεφαν από τα Ελευσίνια Μυστήρια πάνω σε άμαξες, να κάνουν σχόλια στους περαστικούς με περιπαικτικά, καυστικά ακόμα και υβριστικά λόγια·  , και όπως γράφεται στα αρχαία κείμενα, « τὰ ἐκ τῶν ἁμαξῶν σκώμματα: ἐπὶ τῆς ἁμάξης ὀχούμεναι αἱ γυναῖκες αἱ τῶν Ἀθηναίων, ἐπὰν εἰς τὰ Ἐλευσίνια ἐβάδιζον εἰς τὰ μεγάλα μυστήρια, ἐλοιδόρουν ἀλλήλας ἐν τῇ ὁδῷ: τοῦτο γὰρ ἦν ἔθος αὐταῖς.

Και αυτό γινόταν γιατί μόνο επιφανείς πολίτες μπορούσαν να πάρουν μέρος στα μυστήρια, ενώ οι για όποιο λόγο θεωρούνταν παρακατιανοί, μαζευόντουσαν και έβριζαν τους πανηγυριστές.

Στον γυρισμό λοιπόν, υπήρχε αυτή η ωραία ατμόσφαιρα του αλληοβρισίματος που ήταν πάντα στο κλίμα του ξεδώματος και από τις δύο πλευρές. Και όσων ήταν κάτω από τις άμαξες και όσων ήταν πάνω σε αυτές.

Οι ελληνικές απόκριες έχουν τις ρίζες τους στην αρχαία Ελλάδα και συνδέονται άμεσα µε την λατρεία του Θεού Διονύσου. Η αγγλική λέξη «carnival», που όλοι μας γνωρίζουμε, προέρχεται από το λατινικό «carnem levare» ή «carnis levamen», που σημαίνει τη «διακοπή της βρώσης κρέατος».

Στις απόκριες ήταν οι γιορτές του Διονύσου και θα δούμε πόσο μερικά πράγματα καταγράφονται στην κοινή συνείδηση τόσο δυνατά που αν και έχουν περάσει χιλιάδες χρόνια, παραμένουν ζωντανά αν και κάπως μεταλλαγμένα.

 Δελφικός ύμνος που ψάλλετaι κατά τη γέννηση του Διονύσου

 

«Έλα, ω Διθύραμβε Βάκχε, έλα να φέρεις τις ιερές ώρες του ιερού σου έαρος. Με τον οίνον και με οίστρους θεϊκούς ήρθες στους ανθηρούς λειμώνες της Ελευσίνος ΕΥΟΙ Ω ΙΟ ΒΑΚΧΕ Ω ΠΑΙΑΝ κι όλο το έθνος το Ελληνικό πηγαίνει στα όργια τα ΟΣΙΑ τα εννεαετή και ΊΑΚΧΟ σε καλεί, που διώχνει τους πόνους και τις λύπες των θνητών….»

. Μητέρα του η  Σεμέλη, κόρη του Κάδμου, ιδρυτή της Θήβας, η οποία κατακαίγεται από την λάμψη του Δία.. Ο Δίας αποσπά από την καιγόμενη Σεμέλη το έμβρυο και το τοποθετεί στο μηρό του. Ο γεννηθείς Διόνυσος φέρνει το σπέρμα του ουράνιου φωτός αλλά και την γήινη φύση της μητέρας του. Αμέριμνος παίζει και γελά σαν παιδί, όταν δέχτηκε επίθεση από τους Τιτάνες. Ξεφεύγει αλλάζοντας μορφές. Φίδι, λιοντάρι, τίγρης,και ταύρος. Σαν ταύρο τον συλλαμβάνουν. Τον κάνουν κομμάτια  και τον περνούν σε σούβλες . Αρχίζουν να τον ψήνουν και να τον τρώνε, όμως  η Αθηνά σώζει και μεταφέρει την καρδιά του κατασπαραγμένου Διόνυσου στον πατέρα Δία.

Από την διασωθείσα καρδιά αναγεννιέται ένας νέος αθάνατος Διόνυσος. Το έργο του ήταν να δώσει στην ψυχή του κόσμου την Ελευθερία του, έτσι ο Διόνυσος γίνεται Λύσιος (λυτρωτής των ανθρώπινων ψυχών από την αρπαγή του θανάτου. Τα μυστήρια που ιδρύθηκαν από αυτόν,  είχαν ως αντικείμενο μύησης την γέννηση, τον θάνατο και  την αναγέννηση.

Ο Διόνυσος παντρεύεται την Περσεφόνη την  απελευθερώνει από τον Άδη κι ονομάζεται γι’αυτό Διόνυσος ο Ελευθερεύς.

Παντρεύτηκε όμως και την Αριάδνη. Ο Θησέας αφού σκότωσε τον Μινώταυρο με τη βοήθεια της Αριάδνης, την πήρε μαζί του στο γυρισμό για την Αθήνα. Την εγκατέλειψε όμως στην νήσο Άνδρο. Ο Διόνυσος γνωρίζοντας την φωτεινή ψυχή της Αριάδνης,  γίνεται ο φυσικός ελευθερωτής της .
Ο Διόνυσος εμφανίζεται και σαν εκπολιτιστής των λαών της Ασίας… Τοιχογραφίες εμφανίζουν την πορεία που ακολούθησαν ο Ηρακλής κι αργότερα  ο Μεγαλέξανδρος να είναι  η ίδια με εκείνη της πανάρχαιας εκστρατείας του ενσαρκωμένου Θεού Διονύσου .

Η Διονυσιακή λατρεία  είναι αρχαιότερη  οποιαδήποτε άλλης .

Γενικό χαρακτηριστικό  των εορτών του Διονύσου ήταν η υπερβολική ευθυμία και ο άκρατος ενθουσιασμός.

Όσοι ακολουθούσαν την πομπή των Διονυσίων μεταμφιέζονταν σε Σάτυρους, Σειληνούς και Βάκχες που αποτελούσαν την ακολουθία του Διόνυσου. Περίεργα όντα που μοιάζουν με τον Θεό Πάνα. Το σώμα  τους από την μέση και κάτω ζωώδες, ενώ στο κεφάλι φορούν μεγάλα αφτιά και κέρατα.

Την ακολουθία συμπληρώνουν οι Μαινάδες οι οποίες πάντοτε γαλουχούν άρρενα τέκνα  ζώων ή ανθρώπων που καμιά φορά τα κατασπαράζουν.

Οι πανηγυριστές φορούσαν στο κεφάλι  στεφάνια  από κισσό και θύρσους. Οι άνδρες έφεραν προσωπεία ή χρωμάτιζαν τα πρόσωπά τους.

Άνδρες και γυναίκες ντυνόντουσαν  με αιγίδες (προβιές) και νεβρίδες ,δηλ, ελαφριά φορέματα από δέρμα ελαφιού. Η μέθη (πνευματική), η δυνατή  μουσική, τα κύμβαλα και τα τύμπανα ήταν κοινά σε όλες τις Διονυσιακές γιορτές.

Μεταφέροντο με αυτόν τον τρόπο στον αρχικό θίασο του Διονύσου και αισθανόντουσαν το Θεό παρόντα να πανηγυρίζει μαζί τους.

.Πνευματικά παιδιά των Διονυσιακών δρώμενων ήταν  η τραγωδία, το σατυρικό δράμα και η κωμωδία.

Οι Διονυσιακές γιορτές παρότρυναν τους ανθρώπους να ατενίζουν την ζωή με ελευθερία και χαρωπή διάθεση  απαλλαγμένοι από φόβους και προκαταλήψεις.

Η χαρωπή θεώρηση του κόσμου, η πλήρης αίσθηση της ζωής ,η χαρά του έρωτα, έγιναν βίωμα στην Αρχαία Ελλάδα .

.  Χαρείτε, λοιπόν, ΟΛΕΣ και ΟΛΟΙ, τα διονυσιακά δρώμενα  σ’ αυτό το πνεύμα: το βακχικό και μαχητικό!

! ΕΥΟΙ ΕΥΑΝ! Το βακχικό επιφώνημα  χαράς που σημαίνει κάτι ανάλογο με το υγιαίνεται, η το χαίρε. Από το ΕΥΟΙ ΕΥΑΝ, βγήκε η γνωστή λέξη σε όλους ΕΒΙΒΑ.

 Οι Απόκριες στον Χριστιανισμό

Αυτό που όλοι ονομάζουμε «Απόκριες», στη γλώσσα της Εκκλησίας μας ονομάζεται «Τριώδιο». Το «Τριώδιο» έχει λάβει την ονομασία αυτή από το ομώνυμο εκκλησιαστικό βιβλίο, το Τριώδιο, το οποίο περιλαμβάνει τους ύμνους που ψάλλονται στις εκκλησίες κατά τη συγκεκριμένη περίοδο. Οι ύμνοι αυτοί έχουν τρεις ωδές σε αντίθεση με τους υπόλοιπους ύμνους τις εκκλησίας, οι οποίοι έχουν εννέα ωδές.  Ξεκινά την πρώτη Κυριακή, που αναφέρεται στο Ευαγγέλιο του «Τελώνη και Φαρισαίου». Τη δεύτερη Κυριακή γίνεται αναφορά στο Ευαγγέλιο του «Ασώτου Υιού», ενώ την τρίτη είναι της «Απόκρεω». Την τελευταία Κυριακή της αποκριάς, κατά την οποία οι εορτασμοί και οι εκδηλώσεις φτάνουν στο απόγειο τους, είναι η «Τυρινή» (τυροφάγου). Το τέλος της αποκριάς γίνεται την Καθαρά Δευτέρα, την πρώτη μέρα της Μεγάλης Τεσσαρακοστής.

Οι Απόκριες αποτελούν ουσιαστικά την εισαγωγή μας στην περίοδο της νηστείας και προετοιμασίας για τη μεγαλύτερη γιορτή της χριστιανοσύνης, το Πάσχα. Αποτελεί μια περίοδο εκτόνωσης, πριν αρχίσει ουσιαστικά η Σαρακοστή την Καθαρά Δευτέρα. Με τη νηστεία της Σαρακοστής προετοιμαζόμαστε ψυχικά και σωματικά για να παρακολουθήσουμε τα Θεία Πάθη κατά τη Μεγάλη Εβδομάδα.