Κάλαντα Καρύστου των Φώτων- Το έθιμο του κοτομαζώματος.

 τα κάλαντα σήμερα το πρωί!

Ευχαριστώ τον Γιάννη Κιούκη, την Ρούλα Γκρίφιζα και τον Γιάννη Γεωργίου για τα βίντεο . Ο Επαγγελματοβιοτεχνικός Σύνδεσμος ανέλαβε και φέτος όπως και πέρισυ το έθιμο. Μέλος του Συνδέσμου είναι και ο γιος του Γιώργου Κουκουράκη, Βαγγέλης. Πολλά συγχαρητήρια!

Το τελευταίο βίντεο είναι από το Κοτοφάγωμα του 2023 στην Φαντασία σε διοργάνωση του Επαγγελματοβιοτεχνικού Συνδέσμου.

Κάλαντα Καρύστου των Φώτων.

 

Σήμερα είναι του Φωτού π` αγιάζουν οι παπάδες 

και μες τα σπίτια μπαίνουνε και λεν τον Ιορδάνη, 

βοήθεια να έχουμε τον Άγιο Ιωάννη….»

Μέλι και γάλα στο γιαλό ναρθούν τα καϊκάκια, 

ναρθεί και μένα ο γιόκας μου με τα παλικαράκια».

Το βλέπεις κείνο το βουνό που βασιλεύει τα` άστρο, 

εκεί κοιμάται ο γιόκας μου μες το μεγάλο κάστρο. 

Ποιος είναι άξιος και καλός να πα να τον ξυπνήσει, 

Κι` αν έχεις γιο στα γράμματα και γιο εις το ψαλτήρι 

να ευχηθούμε όλοι μας να βάλει πετραχήλι 

Κυρά ψιλή κυρά λιγνή κυρά καμπανοφρύδα,

κυρά μου τα παιδάκια σου θεός να στα χαρίζει , 

να τα παντρέψεις με καλό και με ταπεινοσύνη.

Αν έχεις κόρη όμορφη βάλτη να μας κεράσει 

να ευχηθούμε όλοι μας να ζήσει να γεράσει. 

Η δώστε μας τον κόκορα ή δώστε μας την κότα 

ή δώστε ότι θέλετε να πάμε σ` άλλη πόρτα. 

Εμείς εδώ δεν ήρθαμε να φάμε και να πιούμε,

αλλά σας αγαπούσαμε και ήλθαμε να τα πούμε. 

Από το 2008 το άρθρο μας θυμίζει εξηγεί το έθιμο και τόσα χρόνια μετά ακόμα τουλάχιστον μέχρι και το 2023 έγινε παρά του ότι πολλά άλλαξαν και οι άνθρωποι που το στήριζαν ακολούθησαν την πορεία του χρόνου.

Θυμάμαι εκείνη την εποχή με κάποια νοσταλγία γιατί ελπίζαμε σε μια συμμετοχή των νέων, σε μια γενική ελπιδοφόρα συναίνεση που φέρνει τους ανθρώπους κοντά και δίνει χαρά και μια συγκινητική και συγκινησιακή επαφή με τις ρίζες. Παρόλα αυτά, οι νέοι μας φεύγουν και από όσους μένουν, λίγοι είναι όσοι έχουν αγάπη για την παράδοση και όρεξη να την συνεχίσουν. Η κοινωνία μας δεν είναι πια σε μεγάλο βαθμό αγροτική και η δυσκολία είναι προφανής.  Λένε, "Ουδείς αναντικατάστατος" αλλά κάθε μέρα βλέπουμε ότι αυτό δεν ισχύει . Παρόλα αυτά, οι προσπάθειες που έγιναν πέρισυ συνεχίστηκαν και φέτος 

Σήμερα το πρωί, όμως, μάζεψαν κότες και είπαν με όργανα τα κάλαντα στην αγορά. Είναι και αυτό μια σπίθα που κρατά ζωντανή την παράδοση μέχρι να φουντώσει πάλι!

φωτο από το 2014 από το διαδίκτυο

Επισκεφτείτε την Κάρυστο Ζήστε από κοντά την μαγεία του Κοτοφαγώματος   Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος στην Κάρυστο, διαδραματίζεται το έθιμο του Κοτοφαγώματος. Φέτος το ΚΟΤΟΦΑΓΩΜΑ θα γίνει στις 28 Ιανουαρίου στο κέντρο "ΦΑΝΤΑΣΙΑ". Ας είμαστε όλοι εκεί. Τι είναι όμως το Κοτοφάγωμα και το Κοτομάζωμα; Πόσο παλιά βρίσκονται οι ρίζες του; Από πού αντλεί την μοναδικότητα του; Ο πρόεδρος του Συλλόγου «ΚΑΣΤΕΛΛΟ ΡΟΣΣΟ», κ. Ιωάννης Τσέλλος με εξαιρετικό τρόπο, μας κατευθύνει σε ένα ταξίδι ιστορίας, παράδοσης και εθίμων, που έχουν ως αναφορά την Κάρυστο. Από τα παλιά τα  χρόνια τη παραμονή των  Φώτων  στην Κάρυστο, στα χωριά της Γούρνας και στον γυαλό της Καρύστου, είχε καθιερωθεί σαν έθιμο να λένε οι καλαντάρηδες, πού έβγαιναν με τα όργανα ,  τα  ειδικά τοπικά παραδοσιακά κάλαντα των Φώτων,  «Σήμερα είναι του Φωτού π` αγιάζουν οι παπάδες και μες τα σπίτια μπαίνουνε και λεν τον Ιορδάνη,  βοήθεια να έχουμε τον Άγιο Ιωάννη..» και να παίρνουνε φιλέματα από τους νοικοκυραίους, πρώτα και κύρια, κότες ζωντανές και επί πλέον ότι καλούδια είχε φτιάξει η κάθε νοικοκυρά, διαμορφώνοντας ανάλογα στιχάκια που είχαν σχέση με το κοτομάζωμα. Τα ειδικά αυτά τοπικά κάλαντα των Φώτων που ακούγονταν μόνο στην περιοχή της Καρύστου , είχαν πολλά στιχάκια που  ταίριαζαν σε πολλές διαφορετικές περιπτώσεις καταστάσεων και γεγονότων που υπήρχαν σε κάθε σπίτι. Άλλοτε έδιναν ευχές να γυρίσουν πίσω οι ναυτικοί και οι ξενιτεμένοι , τραγουδώντας «Μέλι και γάλα στο γιαλό  ναρθούν τα καϊκάκια, ναρθεί και μένα  ο γιόκας μου με τα παλικαράκια».  Άλλοτε  να τους θυμηθούν οι ξενιτεμένοι, που είχαν καιρό να στείλουν ειδήσεις, τραγουδώντας «Το βλέπεις κείνο το βουνό που βασιλεύει τα` άστρο, εκεί κοιμάται ο γιόκας μου μες το μεγάλο κάστρο». «Ποιος είναι άξιος και  καλός να πα να  τον ξυπνήσει», άλλοτε έδιναν ευχές  για τα παιδιά του σπιτιού τραγουδώντας «Κι` αν έχεις γιο στα γράμματα και γιο εις το ψαλτήρι να ευχηθούμε όλοι μας να βάλει πετραχήλι» και άλλοτε καλόπιαναν την κυρά του σπιτιού  τραγουδώντας «Κυρά ψιλή κυρά λιγνή κυρά καμπανοφρύδα,κυρά μου τα παιδάκια σου θεός να στα χαρίζει , να τα παντρέψεις με καλό και με ταπεινοσύνη». Άλλες φορές πάλι, παίνευαν τις κόρες του σπιτιού τραγουδώντας «αν έχεις κόρη όμορφη βάλτη να μας κεράσει να ευχηθούμε όλοι μας να ζήσει να γεράσει». Έτσι, συνεχίζοντας με ευχές ανάλογες με τα  ιδιαίτερα  συμβάντα του κάθε σπιτιού, που επισκέπτονταν,   τραγουδούσαν τα ανάλογα στιχάκια και κατέληγαν πάντοτε με την προτροπή προς τους νοικοκυραίους «Η δώστε μας τον κόκορα ή δώστε μας την κότα  ή δώστε ότι θέλετε να πάμε σ` άλλη πόρτα». Υπενθυμίζοντας πάντοτε ότι «εμείς εδώ δεν ήρθαμε να φάμε και να πιούμε ,αλλά σας αγαπούσαμε και ήλθαμε να τα πούμε». Έτσι γινόταν ΤΟ ΚΟΤΟΜΑΖΩΜΑ. Τις  κότες που μάζευαν οι καλαντάρηδες,  τις έτρωγαν μαζί με αυτούς που τις έδιναν   και τους φίλους και τους συντοπίτες , αργότερα σε μεγάλο γλέντι που ονομαζόταν ΤΟ ΚΟΤΟΦΑΓΩΜΑ. Το έθιμο γινόταν στην περιοχή  της Καρύστου μέχρι πριν από τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο ,αλλά   στην συνέχεια έπαψε να  γίνεται , μέσα στον γενικό εκφυλισμό των εθίμων που  προέκυψε και την αρνητική τάση  κατά των περισσότερων εθίμων, που έφεραν οι μοντέρνοι καιροί .     Περί το 1968, ο Γιώργος Κουκουράκης , ένας Καρυστινός , με Κρητικές ρίζες , με πάθος για τον τόπο και τις παραδόσεις του , με την επιθυμία να διατηρηθούν τα έθιμα του τόπου και να προβάλλονται κάθε χρόνο, έτσι ώστε μαζί τους να προβάλλεται και ο  όμορφος και ιστορικός τόπος   της Καρύστου,  με μεγάλη, είναι αλήθεια, προσπάθεια, κατάφερε να μαζέψει  τα στιχάκια που ακούγονται στα κάλαντα των Φώτων, από παππούδες, που τα θυμόντουσαν   ακόμη   και με επιμονή και όρεξη  άρχισε και συνέχισε  από τότε να πραγματοποιεί το έθιμο.    Πριν από 20  χρόνια ιδρύθηκε ο τοπικός πολιτιστικός σύλλογος της περιοχής  Γραμπιά Καρύστου ΚΑΣΤΕΛΛΟ ΡΟΣΣΟ , που δραστηριοποιήθηκε σε πολιτιστικά έργα  προβολής της παράδοσης της περιοχής. Μετά από πρόταση του Γιώργου Κουκουράκη, ο σύλλογος μας  ανέλαβε  από τότε και συνεχίζει μέχρι σήμερα, μαζί με τον Γιώργο Κουκουράκη, να  διοργανώνει τα  τοπικά παραδοσιακά κάλαντα των Φώτων και να  κάνει  ΤΟ ΚΟΤΟΜΑΖΩΜΑ, καθιερώνοντας σαν ημέρα για ΤΟ  ΚΟΤΟΦΑΓΩΜΑ  το τελευταίο Σάββατο του Γενάρη κάθε χρονιάς,  προσθέτοντας και το τελευταίο στιχάκι, στα κάλαντα  που λέει ότι «Το τελευταίο Σάββατο πάντοτε του Γενάρη είναι το κοτοφάγωμα και πάρτε το χαμπάρι» προσκαλώντας έτσι με αυτόν τον τρόπο κάθε  κάτοικο και φίλο  της Καρύστου , κάθε φίλο του εθίμου και των παραδόσεων και κάθε μέλος και φίλο του συλλόγου ΚΑΣΤΕΛΛΟ ΡΟΣΣΟ  στο μεγάλο γλέντι για ΤΟ  ΚΟΤΟΦΑΓΩΜΑ,  που   είναι αλήθεια ότι προσελκύει κάθε χρόνο πολύ κόσμο,  να χορέψει και να γλεντήσει με παραδοσιακή κομπανία μέχρι πρωίας στην Κάρυστο.

© Copyright 2008, Δήμος Καρύστου