Η μάχη των Ευζώνων στις 5 βρύσες στον Γραμπιά

  

Μια ηρωική ιστορία  διαδραματίστηκε στις πέντε βρύσες είναι αυτή της ηρωικής μάχης τον Μάρτη του 1826 του γενναίου Κάρπου με το ολιγάριθμο απόσμασμα Ευζώνων.

Κάρολος Φαβιέρος

Οι  Τούρκοι όπως είναι φυσικό ενδιαφερόντουσαν πολύ για τις βρύσες από τις οποίες άλλωστε έπαιρνε νερό το Κάστρο. Για αυτόν τον λόγο τις περιέβαλαν με δυνατό και ψηλό προμαχώνα τον οποίον και κυρίευσε ο Κάρπος μετά από διαταγή του Φαβιέρου έτσι ώστε να αποκόψει το νερό από το Φρούριο και με αυτόν τον τρόπο να τους αναγκάσει να παραδωθούν. Σε αυτήν την τολμηρή μάχη ο Κάρπος συνάντησε ισχυρή αντίσταση των οχυρωμένων μέσα στις Βρύσες Τούρκων από τους οποίους τέσσερις σκοτώθηκαν με λόγχη. Τελικά ο Κάρπος κυρίευσε τον Προμαχώνα αλλά έχασε 18 άντρες και ο ίδιος τραυματίστηκε ελαφριά. Η ιστορία μας συνεχίζεται με τον Χατζή -Σεκήρ, Τούρκο οπλαρχηγό ( Έλληνα ξωμάχο) από την Καβάλα ο οποίος κατάλαβε την πολύ άσχημη κατάσταση των ανθρώπων στο Κάστρο που έμεναν χωρίς νερό και την επόμενη μέρα προσπάθησε να ανακτήσει τον προμαχώνα των Βρύσεων.

Επικεφαλής 160 ανδρών δικών του και ακολουθούμενος από πλήθος ντόπιων Τούρκων επειχήρησε λυσσαλαίες εφόδους για να καταλάβει τους προμαχώνες.

Οι άνδρες του Κάρπου αν και μόνο 18 αντιστάθηκαν ηρωικά. Το αποτέλεσμα ήταν να κάνουν οι Τούρκοι τον προμαχώνα απόρθυτο μιας και τα σώματα των νεκρών έφραξαν περισσότερο την μόλις 3 μέτρων στενή πρόσβαση προς το κάστρο που ήδη είχε κλείσει πρόχειρα με πέτρες ο Κάρπος.

Οι Εύζωνες του Κάρπου απέτρεψαν την πολιορκία και ο Κάρπος παρέμεινε κύριος του νερού και των Βρύσεων. Δυστυχώς η πολιορκία του Φαβιέρου απέτυχε και τα Ελληνικά Σώματα υποχώρησαν από τις θέσεις τους γύρω από το Κάστρο και ο Κάρπος απομονώθηκε μέσα στον προμαχώνα. Τότε οι άνδρες του πήδηξαν από τα τοίχη με τα σπαθιά στα χέρια και άνοιξαν δίοδο χάνοντας μόνο 4 Ευζώνους από πυροβολισμούς που έριχναν οι Τούρκοι ταμπουρωμένοι στα γύρω σπίτια. Λίγα ονόματα σώθηκαν μέχρι τα σήμερα εκτός του Κάρπου, αυτών των γενναίων ανθρώπων.  Ήταν ο Πίσσας, ο Μπαραντιέρος ο Νιβίτσας και ο Βυζάντιος.

Τώρα πια ο Βοριάς φυσά μόνος του μέσα στο Κάστρο. Οι Έλληνες μπορεί να βρήκαν μια καστροπολιτεία αλλά ίσως λόγω του βοριά, ίσως λόγω του νερού, ίσως πάλι λόγω του ότι ήταν κατοικία κατακτητών που είχαν υποφέρει στα χέρια τους, πήραν τα υλικά και έφτιαξαν τις φωλιές τους σε πιο απάνεμες πλαγιές και πιο κοντά στις πηγές των Μύλων κυρίως. 

ΠΗΓΕΣ

βιβλίο του Θ.Γ. Παπαμανώλη Κάρυστος-

Ραφήνα-Πεταλιοί -Μαρμάρι. Έκδοση του 1954.

Επίσης διαβάζουμε ότι..

Ο Γουναρόπουλους που επισκέφθηκε το Κάστρο πριν να καταστραφεί στα τέλη του 19ου αιώνα, αναφέρει για κύριο τζαμί, για οχτώ καφενεία, για αγορά και σχολείο. Αναφέρει για όμορφα σπίτια του Ομέρ, που άλλο ήταν το διοικητήριο, το σεράι δηλ, άλλο για γυναικωνίτη και άλλο για τον αδελφό του τον Ιβραήμ.