ΚΑΡΥΣΤΙΝΕΣ ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ

 

ΚΑΡΥΣΤΙΝΕΣ ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ

1. Κατά μάνα κατά κύρη, έκαμε και γιο Βεζύρη.

2. Βάγια βάγια των βαγιών, φάε ψάρι τσαι κολιό. Την απάνω Κυριατσή, βάλε τ΄ άσπρο σου βρατσί τσαι να πας στην εκκλησία με τα κότσινα αυγά.

3. Από Μάρτη καλοκαίρι κι΄από Αύγουστο Χειμώνα, Μήτε Μάρτη καλοκαίρι, μήτ' απ' Μάρτη καλοκαίρι.

4. Της Αγιάς Μαρίνας σύκο, τ΄άι Τσηρύκου φάε καρύδι. Τ΄Άη Λιά φάε σταφύλι, πάρε τσαι για το πανηγύρι.

5. Έμαθε η γριά στα σύκα , κι΄όλήμέρα τ' ανεζήτα.

6. Το καημένο το κρασί, την καρδιά μου τήνε ζει.

7. Το ζώ, το ζώ, το ζώο ζώ, το ζώνει το σπαθί. (δίλημμα εκ της προφοράς)

8. Το φαί κάνει το λαρδί.

9. Αρβανίτικα μυαλά, κολοκύθια τούμπανα.

10. Εύρ΄η πέτρα την αμάδα.

11. Ο Μάρτης κι΄αν χιονίσει , καλοκαίρι θα μυρίσει.

12. Ο Μάρτης είναι κάφτης, γδάρτης και παλουκοκάφτης.

13. Ο Μάρτης μια κλαίει, και μια γελάει.

14. Έκλασε η νύφη, σκόλασε ο γάμος.

15. Τζιάμπα ξύδι, γλυκό σαν μέλι.

16. Κόκκινα γένεια, μάτια γαλανά, ψυχή διαβόλου, κορμί του σατανά.

17. Όποιος δεν ξέρει να γδάρει, χαλά κρέας και τομάρι.

18. Παπά χωράφι, παά γαιδούρι.

19. Κάμε με παπά, και ρίξε με στην κοπριά.

20. Το κρασί το νερωμένο δε σηκών΄αρρωστημένο.

21. Της αγιά- Σωτήρας σωτήρεψε, φτωχέ, τα ρούχα σου.

22. Το κρεμμύδι το παχύ, κάνει τ΄άντερο παχύ, και το σκόρδο την ημέρα, δώνει της καρδιάς αέρα.

23. Τώρα π΄άρχισε η γνώση, πάει το γρόσι.

24. Τζίτζικας ελάλησε, μαύρη ρώγα γυάλισε.Μαύρη και φαρμακερή, τσάκα το καλό πουλί.

25. Όταν δεις τον πειρασμό, δέξου τον για αγιασμό.

26. Την αχλάδα, σαν τινάζαν, όσοι λάχαν, τόσοι φάγαν.

27. Τών ποδαριών το ξάπλωμα, ειν΄της κοιλιάς ξελάφρωμα.

28. Μεγαλώνουν τα παιδιά μας, μεγαλώνουν τα δεινά μας.

29. Κόψε ξύλο, κάν΄Αντώνη, κι΄από πλάτανο Μανώλη. Κι΄αν ρωτάς δια το Γιάννη, ό,τι ξύλο κόψεις, κάνει.Μόν΄ο μελεός δεν κάνει.

30. Και το σκυλί χορτάτο, και το ταγάρι γεμάτο.

31. Παιδιού και άγιου μην τάζεις.

32. Η κοπριά και το νερό, κάνει το λάχανο χοντρό.

33. Συμπεθέροι και κουμπάροι, μια χρονιά έχουν την χάρη.

34. Συμπέθερε συμπέθερε, κακό νάχε΄όπου σ΄έφερε.

35. Άσχημη στην κούνια, όμορφη στην ρούγα. Όμορφη στην κούνια, άσχημη στην ρούγα.

36. Όποιος έφαε τ΄αγά το γάλλο, να φάει κι ένα άλλο. Γιατί είν΄ο αγάς κακός.

37. Άι Γιάννη Σκυριανέ, Άι Νικόλα Ψαριανέ, Ταξιάρχη Παναρμιώτη, και άι Γιάννη Κρανιδιώτη.

38. Σα θέλ΄η νύφη κι΄ο γαμπρός, τύφλα νάχει ο πεθερός.

39. Πλύνε, άι στην μάνα σου, ζύμωσε, άι στον άντρα σου.

40. Ο χωριάτης, θέλει ενάμισυ χωριάτη.

41. Στον κατήφορο κ΄οι χελώνες πάνε.

42. Μονάχος χόρευε , και όσο θέλεις πήδα.

43. Ήλιου κύκλος άνεμος, και φεγγαριού βροχή.

44. Αγάλι αγάλι γίνεται η αγουρίδα μέλι.

45. Θέλει ο τάτας μου και κλάνει η μάνα μου.

45. Του ζευγίτη η πομπή, στο αλώνι φαίνεται.

46. Του μικρού νερό και του μεγάλου τόπο.

47. Δανείσου καλοπλήρωσε και πάλι μεταδανείσου.

48. Χωριό που φαίνεται , κολαούζο δε θέλει.

49. Μ΄έκαμ΄η μάνα μου και έμοιασα του κύρη μου.

50. Το μήλο από κάτου στην μηλιά θα πέσει.

51. Το βρώμικο κρέας, κι΄οι σκύλοι δεν το τρώνε.

52. Ο κουτσός με τόνα πόδι, δώνει μια και πάει στον πόλη.

53. Του παιδιού μου το παιδί, δυο φορές είναι παιδί. 

54. Όποιος φυλάει τα ρούχα του, έχει τα μισά.

55. Τα θυμάται χαίρεται, τα γλέπει καμαρώνει.

56. Κάνει κάνει, και τ΄αμπέλια ξέφραγα.

57. Τα σκόρδα όσων αναργεύουν , τόσο παχαίνουν.

58. Από τα χτες το δειλινό λείπ΄ ο άντρας μου στον μύλο. Για πέτε μου γειτόνισσες να παντρευτώ η να μείνω?

59. Το κάστανο θέλει κρασί και το καρύδι μέλι.

60. Η παντρεία θέλει αλάτσι, τσ΄άλλο αλάτσι.

61. Όποιος πίνει βερεσέ, δυο φορές μεθάει.

62. Όποιος σοδεύει δεκαοχτώ κι΄εξόδευε τριάντα, στην φυλακή τον βάλανε και δεν ηξέρει γιάντα.

63. Κάλλια ξέρει ο λωλός ο νοικοκύρης παρά χίλιοι γνωστικοί.

64. Να τρέξω θέλω μάνα μου, να σε ιδώ θέλω γιόκα μου.

65. Όλα του γάμου δύσκολα και η νύφη γκαστρωμένη.

66. Ξένο γάιδαρο καβαλλικεύεις, μισόστρατα απομένεις.

67. Τα ρούχα κάνουν όμορφο, τ΄άρματα αντρειωμένο.

78. Όσα φθάσ΄η αλεπού και τ΄άλλα κρεμαστάρια.

79. Με τον εδικό σου φάε και πιέ, κι΄αλισβερίσι μην κάνεις.

80. Ο Θεός να σε φυλάει από σπανό άντρα, κι΄από μουστακού γυναίκα.

81. Του κιοτή η μάνα, μήτε κλαίει μήτε γελάει.

82. Πέντε μέρες βρέχ΄ο Θεός, κι έξη το παλιόσπιτο.

83. Όποιος κλαίει τον κόσμο, βγάνει τα μάτια του.

84. Πότε έγινη η κολοκύθα, πότε μάκρυν΄ο λαιμός της.

85. Τα Νικολοβάρβαρα κι΄οι τοίχ΄αποξυλώνουν.

86. Όποιος κυνηγάει τον άνεμο, ο άνεμος τον παίρνει.

87. Ο λύκος σαν γεράσει, της αλεπούς μασκαράς γένεται.

ΔΟΚΙΜΙΟΝ ΤΟΥ ΓΛΩΣΣΙΚΟΥ ΙΔΙΩΜΑΤΟΣ ΚΑΡΥΣΤΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΕΡΙΞ.-ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΠΑΠΑΧΑΤΖΗΣ-1915,

1. Τ΄ αμπέλι θέλ΄αμπελουργό, και το καράβι ναύτη.

2.  Η πείνα χώρες πολεμεί, και κάστρα παραδίνει.

3. Του λωλού τα ξεδιαλύνουν, του φρονίμου τα χαράζουν.

4. Στα είκοσι γαρούφαλο και στα τριάντα βιόλα, εις τα σαράντα κρύο νερό και στα πενήντα, μόλα.

5. Ο Θεός να σε φυλάει από φτωχό άρχοντα, και απ΄άρχοντα κασίδη.

6. Αν φταίω΄γω, να καεί η ρόκα μου, και αν φταίει ο άντρας μου, το κεφάλι του.

7. Είπαν του τρελού ν΄άνάψει φωτιά, κι΄έκαψε τα ρούχα του.

8.  Ο πουνέντης κι΄ο γαρμπής, να φυσήξει και θα ιδείς.

9. Σκαλλικάντζαρε καμπούρη, φάε ψωμί και δως μου αγγούρι.

10. Όπου τα κοπελλομάθει, δεν τα γεροντοξεχνάει.

11. Εκατό χρονού  Γιάννης, Μαστρογιάννης δε γένεται.

12. Άνθρωπος απ΄ανθρώπου , και σκυλί από μαντρί.

13. Τα ξένα παίνει τα και μην τα περπατείς.

14. Ευχή γονιού γύρευε και τα βουνά ανέβαινε.

15. Όσα θέλεις φούσκωνε τα, με το ζύγι θα τα πάρεις.

16. Ξενοθερίζεις, τραγουδείς , μαύρο χειμώνα καρτερείς.

17. Λάδι κορφάτο, κρασί μεσάτο, μέλι πετάτο.

18. Παντρειά και το τσουκάλι , θέλ΄ανάγκαση μεγάλη.

19. Άραις μάραις κουκουνάρες.

12. Η δουλειά νικάει τη φτώχεια.

13. Το χατήρι είναι μισό ζορμπαλίκι.

22. Όσες πράσινες φοράδες, τόσο να ζουν οι πεθεράδες.

23. Πεθερά, κακή πετριά.

24. Ψόφησε το βόδι μας, πάει η κολλιγιά μας.

25. Όποιος έχει κόρη μοναχή, του Μάρτη ήλιος μη τη δει.

26. Τα σου λέει ο παπάς να κάνεις- και τα κάνει- μη τα κάνεις.

27. Τη Δευτέρα πάει στο μύλο, και την Τρίτη κοσκινίζει και την Πέμπτη το ζυμώνει. Την Παρασκευή φουρνίζει  ,το Σάββατο ξεφουρνίζει και την Κυριακή ερώτα " κάνουν οι γυναίκες ρόκα'?

28. Σκόλη σκόλη, φανήκανε οι κώλοι.

29. Λύκος τσομπάνης, χοίρος μπαξεβάνης. ( κηπουρός).

30. Σ΄αγαπώ, να μ΄αγαπάς, σε κερνώ, να με κερνάς.

31. Ήθελες τα και επαθές τα.

32. Αρβανίτης πλένεται, κι΄η ποδιά του χαίρεται.

33.  Όποιος περπατεί με μέτρα, δεν φοβάται ,σαν την πέτρα.

34. Αβδέλ΄απ΄το Φυγιά, γιατρός από τη Βενετιά.

35. Στολίστ΄η νύφη κι΄έμεινε.

36. Πανάθεμα τα βλήτα και που τα κάνει πίτα.

37. Αν δεν εμοιάζαμε δεν θα συμπεθεριάζαμε.

38. Του παπά το καλαμίδι, ψάρευε χωρίς αρμίδι.

39. Έκαμες το και έμοιασε σου.

40. Τα κερνάς, τα χάνεις. Τα χρωστάς, πληρώνεις.

41. Η φτώχεια θέλει προμήθεια.

42. Χαρά στον γέρο τον υπνιάρη και τον νέο τον ξυπνιάρη.

43. Άιντε στο καλό και ο νους σου νάναι εδώ.

44. Ο φόβος φυλάει τα έρημα.

45. Όποιος γυρίζει μυρίζει και όποιος κάθεται βρωμίζει.

46. Όποιος διαλέγει την λαγάρα, τρώει τη μαγάρα.

47. Τον πρώτο χρόνο το παιδί σου, και τον άλλο το πανί σου.

48. Ο γέρος κι αν στολίζεται , στ΄ανήφορο γνωρίζεται.

49. Η τιμή τιμή δεν έχει και χαράς τον που την έχει.

50. Ήλιος ήλιος και βροχή, που παντρεύονται οι φτωχοί. Ήλιος ήλιος και χιόνι, που παντρεύονται οι αρχόντοι.

51. Κι απ΄τη μύγα ξύγκι γυρεύει.

52.  Όποιος έχει γιο στο βουνί, πάντα ξύλα καρτερεί.

53. Από χιονιά-νοτιά.

54. Ρίξε μια πέτρα στην ελιά, και εγώ καταλαβαίνω πλειά.

55. Και το πολύ ταμάχι, χαλάει το στομάχι.

56. Εδώ ν' ο κάμπος, εδώ κι' ο Φράγκος.

57. Όποιος κρυφά παντρεύεται, φανερά πομπεύεται.

58. Όποιος έχει νου κουκούτσι, απ΄τον τόπου παπούτσι, και αν είν΄και μπαλωμένο, κάνει γάμο τιμημένο.

59. Εις τούτο το χωριό, παπάς δεν ήταν κι΄ήρχα γω.

60. Το βασιλικό μουλάρι δε χάνεται.

61. Στης καλομάνας το παιδί, στους πέντε μήνες κάθεται, στους έξι καλοκάθεται, εις τους επτά και στους οχτώ, παίρνει τον τοίχο , πάει ορθό.

62. Μεγάλα φας, μεγάλα πιείς , μεγάλο λόγο να μη πεις.

63. Του παπά το πετραχήλι, ποταμός είναι και σύρνει.

64.  Λύκος το μαλλί αλλάζει, κεφάλι δεν αλλάζει.

65. Μαύρη ρίγα, μαύρη κάπα.

66. Από τις εννιά του Μαρτιού, είν΄η άδεια του φιδιού.

67. Από του Αγ- Γιωργιού και πέρα, δως του φουστανιού σου αέρα.

68. Άλλος να ρίχνει την πορδή, κι΄άλλος να παίρνει το φλουρί.

69. Άλογο σπαθάτο, μουλάρι καμπουράτο.

70. Καίκι χαλασμένο, μερτικό καμωμένο.

ΜΕΡΟΣ 3ον

1. Τα χωριά θρέφουν την χώρα, κι΄όχι η χώρα τα χωριά.

2. Παλιό βοριά αρμένιζε, και νότο παλληκάρι.

3. Το βουβάλι κι΄αν ξεπέσει, για καματερό λογιέται.

4. Όποιος σφυριές δεν θέλει, γύφτο γείτονα δεν κάνει.

5. Του λωλού όλα του είναι λωλά, κι΄ο γάμος την Τετράδη. ( Τετάρτη).

6. Όλα του γάμ΄ανάποδα, κι΄ο γάμος την Τετράδη.

7. Ό ύπνος θρέφει κόκκαλα και ξεγυμνώνει κώλους.

8. Όλα γένουνται, του σπανού τα γέννια δε γένουνται.

9. Κάλλιο άντρα μ΄ ένα μάτι, παρά μ΄ένα παιδί.

10.  Μα τ΄άστρα, μα τον ουρανό, μα το λαμπρό φεγγάρι, η νύφη με την πεθερά , οικοκυριό δεν κάνει.

11. Η αλεπού είχ΄αργάταις, κι΄εκείνη ασταχολόγα.

12.  Εξήντα χρόνια στο Μισίρι, και στραγάλια δεν έφερε.

13.  Εσύ, ω μάνα, δεν πονείς, κι΄εγώ να κλαίω?

14.  Όποιος παιδιά και τσάντσαλα, στο γάμο τι γυρεύει?

15.   Χαράς τονε που πέθανε ένα Σαββάτο βράδυ, και Κυριακή ξυμέρωμα, να πήγαινε στον Άδη.

16. Κάποιου χαρίζαν γάιδαρο, ήθελε και σαμάρι.

17.  Κάλλιο λόγια στο χωράφι, παρά μάγγανα στ΄αλώνι. 

18.  Τα χίλια πρόβατα ψοφούν κ΄η κακαειδού απομένει.

19.  Μήτε πρόβατα φυλάω, μήτε με το λύκο μαλώνω.

20. Μήτε κότες έχω, μήτε με την αλεπού μαλώνω.

21.  Πιότερα τα έξοδα του γάμου, παρά τα προικιά της νύφης.

22.  Καινούργιο κοσκινάκι μου και που να σε κρεμάσω. Και σαν παλιώσεις κόσκινο, που θε να σε πετάξω.

23.  Τετράδη και Παρασκευή τα νύχια σου μη κόψεις, και Κυριακή μη χτενιστείς, αν θέλεις να προκόψεις.

24.  Και συ κακό χειρόβολο, και γω κακό δεμάτι.

25.  Άρρητα ρήματα, κουκιά μαγειρεμένα.

26. Άλλού βροντούνε τα νερά, κι΄αλλού αλέθ΄ο μύλος.

27.  Όποιος κάνει εκκλησιά, πρέπει και τ΄άγιο βήμα.

28. Τα μαύρα νέφη του βοριά, τα κόκκινα του νότου, κι αυτά τα καταμέλανα, του σκύλου του σορόκου.

29.  Χαράς τα Φώτα τα στεγνά και τα Λαμπρά βρεμμένα, να ιδείς τα κοντοκρίθαρα πως πάνε ολοένα.

30. Έτσι το φέρνουν οι καιροί, το φέρνουνε κ΄οι χρόνοι, να παίξ΄ο λύκος με τ΄αρνί, κι΄ο μπούφος με τ΄αηδόνι.

31.  Τα μεταξωτά βρακιά, θέλουν πιδέξια σκέλια.

32.  Από πίτα που δεν τρως, μη σε μέλει κι΄αν καεί.

33.  Κάμε το καλό του λαγού, να σηκωθεί να φύγει.

34. Η πίκρα κόβει γόνατα κι΄οι λογισμοί γερνούνε.

35. Καλύτερα το σημερινό αβγό, παρά η αυριανή όρνιθα.

36.  Ο διάβολος ποδάρια δεν είχε, και παπούτσα έφτιανε.

37.  Ο καιρός πουλεί τα λάχανα, κι΄ο χειμώνας τ΄αγοράζει.

38. Έμαθ΄η μάνα μου και κάνει τα ψωμιά μικρά, έμαθα κι εγώ και τρώγω δυό δυό.

39.  Χωριάτης άγιος κι αν γενεί, ΄πο χωριατά μυρίζει.

40.  Όταν κλέβουνε , μη κλέβεις, κι΄όταν διαλαλούνε, μη φοβάσαι.

41.  Όποιος πεινάει για να πλουτίσει, μόν΄η πείνα θα του μείνει.

42.  Ο ύπνος θρέφει το παιδί, κι΄ο ήλιος το μουσχάρι. Καλοφαγιά στον γέροντα, κι΄άσπρα στο παλληκάρι.

43.  Ό ήλιος θρέφει το μωρί, κι΄ο ήλιος το δαμάλι, και το κρασί το γέροντα, γρόσα το παλληκάρι

44.  Να ξυπνήσει η κουρεμένη και να ιδεί το πάπλωμα της.

45. Στα δεκαεφτά και δεκαοχτώ δεν έβγαλες τα γένεια, έμοιασες της μανούλας σου, και μην το έχεις έννοια.

46.  Του φτωχού το σχοινί μονό δεν φτάνει και διπλό περισσεύει.

47. Τον φτωχό και τον χωριάτη, ξένες έννοιες τον γεράζουν.

48.  Στραβά περπατείς κάβουρα, μαύρ΄η προκοπή σου.

49. Άλι που τόχει η κούτρα του να κατεβάζει ψείρες.

50.  Βοήθα με φτωχέ, να μη γενούμε ίσα.

51. Αν απαντήσεις αγά, δεσπότη, γάιδαρο και γουρούνι, πως θα τους χαιρετήσεις? -Ώρα καλή αγά μου, μετάνοια δεσποτά μου, γειά σου και συ γουρούνι, γάιδαρε.

52. Μη πιάσεις φίλο μυλωνά, ψαρά και μακελλάρη, γιατ΄όποιον πιάσεις απ΄τους τρεις, , κι΄οι τρεις είναι γαιδάροι.

53.  Μη πάρεις Μάρτη γάιδαρο και τη Λαμπρή γυναίκα.

54. Κάθε θαύμα για τρεις μέρες και το παραθαύμα για τέσσεραις. 

55. Όποιος θέλει να μισέψει, την ακροθαλασσιά φυλάει.