"ΧΑΡΧΑΜΠΟΛΗ" του Γεώργιου Σακκά 1933

 Στο βιβλίο  του Γεώργιου Σακκά με τίτλο Η ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΧΑΡΤΖΑΝΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΔΙΗΓΗΜΑΤΑ ( ΚΑΡΥΣΤΙΝΗ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΗΘΟΓΡΑΦΙΑ) ,αντιγράφουμε το διήγημα με τίτλο ΧΑΡΧΑΜΠΟΛΗ. 

ΧΑΡΧΑΜΠΟΛΗ

Χαρχάμπολη..Αρχιμόλι…όπως θέλεις πέστο. Κει κατοικούσαν άνθρωποι κακόψυχοι κάποτε. Τα σκέλεθρα τους φαντάζουν ως τα σήμερα στους άγριους βράχους τους απότομους , σαν από ξέγυμνο σπαθί κομένους…Κι’ ο Αρβανίτης ανάβοντας την ίσκα του, ρούφηξε δυο τρεις φορές το τσιμπούκι του κι’ έφτυσε χάμω στο πηλόστρωτο χώμα της καλύβας του.

-        Κι’ απέχει από δω το Αρχιμόλι? Τους ρώτησα.

-        -Δυο δρακελιές ..μ’ απάντησε. Κει κάτω βρίσκεται, στη ρεματιά της Ζαχαριάς. Κι’ έδειξε με το δάχτυλο ανατολικά.

Πήρα το κατσικόδρομο που μούδειξε. Άγρια της Ζαχαριάς η ρεματιά, απ’ του Άι-Λια τις βορειοανατολικές βουνοπλαγιές ροβολάει ως τις απότομες ακτές του Κάβο Ντόρου. Θεοσκότεινο το πέρασμα απ’ του αφρού τον καπνό-φοβέρα και τρομάρα των θαλασσινών-σπάζει μανιακά τα’ αγρια του κύματα στους ορθόστοκους βράχους.

Η Άντρο πάλι, αλαφιασμένη, περήφανα σηκώνει το κεφάλι της να ξαγναντήσει στα μπουγάζια το άσκεφτο πλεούμενο, που λησμονήθηκε στο πέλαο, έρμο στην λύσσα του βορριά. Να το φωνάξει καρτερεί μεσ’ στο λιμάνι το καλόδεχτο.

Και ο Αράπης, το άγριο ακρωτήρι, πιο βορεινά, με το ‘ άσπρο του σπιτάκι-το φάρο- μάτι μέσ’ στο σκοτάδι της ερημιάς φαντάζει κι’ αυτός επίβουλος  ε τους άγριους βράχους , των γλάρων θεριόχτιστο παλάτι.

Εκεί, που τελειώνει η ρεματιά η άγρια με τα γυμνά της ογκολίθαρα ζερβόδεξα σκορπισμένα κι΄αρχίζει η μανιακή η θάλασσα να στρώνει το στρωσίδι της , το Αρχιμόλι φαντάζει κάστρο απόρθητο. Κάστρο είναι και μοιάζει σαν τείχος πόλης πανάρχαιης. Τείχος πόλης πανάρχαιης είναι και μοιάζει σαν βράχος λεύκωμα, που κει αποτυπώθηκε η ιστορία του παληού του ανθρώπου, του πρωτόγονου ακόμα.

Στο ξεφτισμένο χώμα των βράχων του φαντάζουν ατόφιοι, λες και βάλθηκαν επίτηδες, ως τα σήμερα, λογής λογής οι σκελετοί ανθρώπων που έζησαν στην παλαιολιθική εποχή και χάθηκαν χιλιάδες χρόνια από μας πρωτύτερα.

Εκεί ψηλά, θωράκι βλέπεις ξέγυμνο , πλατύστερνο, εκέρηο. Στέκει κρατώντας σφυχτά στις κλείδωσες, πλευρές ζευγαρωτές, ακέρηες.

Δίπλα, κεφάλι ζώου άγριου χάσκει το στόμα αχόρταγο. Το κάτω του σαγόνι σου δείχνει δόντια σουβλερά έτοιμα να δαγκώσουν. Και οι κοφτήρες του απάνου σαγονιού τροχισμένοι είναι, λες και θέλουν σάρκες ωμές για να ξεσχίσουν.

Σε χώμα γληνωτό ασπροκόκκινο, χάρι πελώριο στέκει στου πλέξιμου την κίνηση απολιθωμένο.

Ο χρόνος ξεθώριασε τη ραχοκοκκαλιά και μόνο το σχήμα , που απόμεινε στο χώμα μαζί με λίγα κόκκαλα- σποδό και κείνα- δείχνει πως έζησε χιλιάδες χρόνια από μας πρωτύτερα. Και κει, στο γύρισμα της ράχης του , απ’ τη κίνηση την απότομη που κάνει η ουρά του, νομίζεις πως και τώρα πλέχει ορθοπλώρικο στου κύμματου την ορμή και στου ρέματου την αντίθετη κατεύθυνση.

Καβούρια, οστρακόδερμα, γλώσσες και πεταλίδες, αστερίσκοι κι΄άλλα διάφορα θαλασσινά, στολίδια της θάλασσας κρέμουνται άπειρα στους απότομους εκείνους βράχους.

Σημάδια τρανά του κόσμου την πρώτη ύπαρξη σου δείχνουν τώρα. Κι΄οι γεωλόγοι που συχνά τα επισκέπτουνται, του κόσμου θέλουνε να βρουν την γέννηση στα άψυχα αυτά σκελέθρια που τη μαρτυράνε.

Λες και βάλθηκαν από χέρι ανθρώπου εκεί ψηλά σαν σε βυζαντινό ψηφιδωτό πάνω από μυριοσκάλιστο κιονόκρανο η θόλο μεγάλης εκκλησιάς . Θαρρείς πως χέρι ανθρώπου τα ταξινόμησε σαν άλμπουμ φυσικό να δείχνουν έτσι σ΄όλους την εξέλιξη της φύσης σ’ ‘όλα τα είδη της.

Και οι σεισμοί και το νερό της θάλασσας που σιγογλύφει νυχτοήμερα τα πόδια της Χαρχάμπολης, ξεθώριασαν τον πίνακα της φύσης και της παλαιοντολογίας τη σωτήρια πηγή.

Εκεί που τελειώνει η ρεμματιά της Ζαχαριάς κι΄αρχίζει η μανιακή θάλασσα να στρώνη το στρωσίδι της , το Αρχιμόλι φαντάζει κάστρο απόρθητο . Κάστρο είναι και μοιάζει τείχος  πόλης πανάρχαιας. Τείχος είναι και μοιάζει βράχος , λεύκωμα της ιστορίας του παλαιολιθικού ανθρώπου. Στο ξεφτισμένο χώμα των βράχων των απότομων, φαντάζουν σκελετοί ατόφιοι ζώων και ανθρώπων λογής λογής.

Θαρρείς πως βάλθηκαν από ανθρώπου χέρι σαν σε βυζαντινό ψηφιδωτό, πάνω από μυριοσκάλιστο κιονόκρανο η θόλος μεγάλης εκκλησιάς.

Ο Αρβανίτης που περνά από Αρχιμόλι απ΄την αντικρυνή βουνοπλαγιά, περνά και προσπερνά κουνώντας το κεφάλι του. Το Αρχαμόλι είναι δω σου λέει από συνήθεια.

Θεική κατάρα έκαψε και λίθωσε την πλάση την κακόψυχη.