ΚΑΡΥΣΤΙΝΟ ΛΕΞΙΚΟ

 

ΚΑΡΥΣΤΙΝΟ ΛΕΞΙΚΟ -επιμέλεια Μαρία Ανδρέλλου.

 

αβάρετος = ακούραστος

Αγκοριτσά = άγρια αχλαδιά

Άζα = η μουτζούρα του τζακιού

Ακουσμένη = παντρεμένη γυναίκα που έχει συζητηθεί για εξωσυζυγικές σχέσεις

Αλλαξιά, αλλαξά = Η δεύτερη φορεσιά (Πάρε μια αλλαξά μαζί σου, μπορεί να κατουρηθείς στο δρόμο)

Ανακούκουρδα = ανακατεμένα

Αντέτι Μουχαμέτι = Τα ίδια και τα ίδια επαναλαμβάνεις. ( Μάλλον Τούρκικο )

απαστριά = ποντίκι

απονοικοτσυρά = γυναίκα ανοικοκύρευτη

αρτυμή = το μη νηστήσιμο

Αστοχιά = κακοκεφιά

Αστρίτης το μάτι = αστραφτερό, χρησιμοποιείται όταν δεν κλείνει για ύπνο

Αυτά είναι τους παιδιούνες= αυτά είναι των παιδιών Αντέτι = ξεμάτιασμα

Αυτοί σούρνουν πανί = αυτοί πηγαινοέρχονται άσκοπα

Βαρυγκομάω = δυσφορώ , δυσανασχετώ

βάτρα = σπιτι

Βετούλι = χρονιάρικο κατσίκι

Βοϊδοτσεντρίτης = άντρας βλάκας

βραγιά = ο μπαξες

Βρωμοστήλα χάμου= κάτσε κάτω,παλουκώσου

Βρωμοστύλα = Κάτσε φρόνιμα

Γάλικας = μεγάλο ξύλινο κοφίνι

Γάνα = η μαυρίλα που βγάζουν τα χαλκόματα

γάνιασα = κουράστηκα

γιουρντάρω = ορμάω

γλαντί = το αδύνατο παιδί

Γλάρα = πρωινή υγρασία

Γλωσσοκοπάνα = γυναίκα πολυλογού και ετοιμόλογη

Γοργόνια = Ζωηρά παιδιά

Γυφτοκόνισμα = πολύ αδύνατη γυναίκα

Διάφορο = το κέδρος, το όφελος (Νικάει η ζημιά το διάφορο. (παροιμία))

Δρόλαπας = δυνατή βροχή

Έγινα άμουρος=εξαφανίστηκα

Εγώ φέγω τώρα = Εγώ φεύγω τώρα

Ειναι παράωρα = είναι περασμένη η ώρα

Ζαγάρι = σκύλος ανεπιθύμητος

Ζαμάνια = Πολλά χρόνια ( Συνήθως λέμε για κάποιον που έχουμε πολύ καιρό να τον δούμε)

Ζέκες = τύφλες συνοδεύονται με μούτρα (Που νάχεις ζέκες)

Ζερζεβούλης = σατανάς

Ήρχα = ήρθαΈχω έρχει = έχω έλθει

Ισικιωμένη = Η γυναίκα με φυσική χάρη και ήθος,επιθετικός προσδιορισμός ανώτερος της όμορφης

Και στα επίλοιπα = Ευχή που δίνεται στα τελειώματα, δηλαδή και στις χαρές των υπολοίπων

Καλά δεξίματα = με το καλό να υποδεχθείτε αυτούς που περιμένετε

Καλά κρασά = Στο μάζεμα των σταφυλιών

Καναπελίκι = το κάλυμμα του καναπέ,άσπρο ουγίτικο με δαντέλα τις σχόλες και εμπριμέ απλό τις καθημερινές

Καούνι = πολύ κρύο, παγωνιά

Καραμελάτη κουβέρτα = Κουβέρτα φτιαγμένη στον αργαλειό με ρίγες σε όλο το μήκος της

Καρκαλέτσι= σαμιαμίδιΓκουρτζέλι = το νεογέννητο γουρουνάκι

Καρυστινή παροιμία: Σηκώθηκεν η όμορφη να κάτσει η ισκιωμένη χάφτας = αγαθιάρης βλακέντιος = βλάκας κουμπάνια =τα τρόφιμα που έπαιρναν οι τσομπάνηδες μαζί τους για να έχουν στο μαντρί να τρώνε συ πού ήστανε; - ήμανε πέρα =εσύ πού ήσουν; - ήμουν πέρα Στο βγάλσιμο ήλιου = ανατολικά Στο χάσιμο ήλιου = δυτικά

Κάτοικας = το κοτέτσι

Κατσούλα = η σκούφια, η κουκούλα

Κατώϊ = αποθήκη στο υπόγειο

Κεσέμι = το κριάρι ή ο τράγος που οδηγεί το κοπάδι, ο μπροστάρης

κιοτεύω=δειλιάζω

κουσελεύω=κουτσομπολεύω

Κουσέλι=κουτσομπολιό

Κουσελιάρης ή κουσέλας = κουτσομπόλης

Κουταλάφι= μεγάλη ακρίδα

Κουτσαφιές = το φυτό που κάνει κουκιά

κρεββατίνα = ο αργαλειός

λιακός = στέγη σπιτιού με χώμα

Λιγούνα= βέργα

Λολάδες του Μουτζουρογιάννη (προφανώς παλιός Καρυστινός λωλός που έμεινει στην αιωνιότητα )

Λοστάρι = χοντρό και παχύ υφαντό σκέπασμα

Λούβερη έκανες τον καφέ = Πικρό έφτιαξες τον καφέ

Μαντζούνι = πρακτικό θεραπευτικό ρόφημα, γιατροσόφι

Με τους λωλούς λωλαίνομα = παρασύρομαι εύκολα από αστεϊσμούς και πλάκες που κάνουν οι άλλοι και μπαίνω κι εγώ στο κλίμα Γεννήκαμε σεργούνι ή σουργούνι = γίναμε ρεζίλι, βγήκαν στη φόρα οι πομπές μας Κουβεντιασμένη = Γυναίκα που έχει συζητηθεί για ασταθή ερωτικό βίο Βγήκε στη τρυφερίτσα = έκφραση για το κορίτσι που μεγάλωσε και ξεκίνησε τις βόλτες και τα φλερτ δειξάμενη = η εντυπωσιακή γυναίκα

Μη με κρένεις = Μη μου μουρμουράς

Μισοκούτρουλος= βλαμμένος

μισόχλωρος = τρελλός

Μολέρνω = Φεύγω (κυριολεκτικά και μεταφορικά)

μπαϊλντισα = κουράστηκα

Μπάκα = κοιλιά.( Γέμισε η μπάκα του)

μπασά = πόρτα- πέρασμα

Μπαστικό= αποθήκη

μπινιώτα = το πυθάρι

Μπουγιουρντί = κοινοποίηση δυσάρεστου εγγράφου

μπουρδουκλώνομαι = μπερδεύομαι

Μπούρμπερη = στάχτη, σκόνη (Να γίνει στάχτι και μπούλμπερη)

Μπροστοποδιά = γυναικεία ποδιά κουζίνας

Να χαίρεσαι τ΄ασκέρι σου = Να χαίρεσαι την οικογένειά σου

Νιτερέσο = συμφέρον( Δεν έχω νιτερέσα μαζί τους)

ντάλα μεσημέρι=καταμεσήμερο

Νταλάκιασα = δίψασα πολύ

Ντουγρού = ευθεία

Ντράβαλα = περιπέτειες

Ξαντάρι = ξάνεμο

ξεποδαριάζομαι = κουράζομαι απ' το περπάτημα

ξεργουτού = επί τούτου

Ξόμπλι = κουτσομπολιό

Ξομπλιάστρα = αυτή που τα παρατηρεί όλα,που δεν αφήνει τίποτα ασχολίαστο

Ξοντώνω = εκτονώνομαιΔεν νογάει = δεν καταλαβαίνει, δεν σκαμπάζει

Ουγίτικο πανί = το λεπτό άσπρο υφαντό με τις ρίγες

Παδανά, παδαχάμου = Εδώ, εδώ κάτω

Παίρνω κάποιον καλιακούσα = Τον παίρνω στους ώμους

πανωγόμι = το επιπλέον φορτίο ενός ζώου, στο κέντρο του σαμαριού (μεταφορικά το πανωτόκι)

παρδάσκελα = τρόπος καβαλικέματος στο ζώο (ανάποδα)

πάω ζέβλα ζέβλα = πάω κούτσα -κούτσα

Πάω μέσα =θα πάω στην Αθήνα

Πέρνα πόθε=έλα απο 'δω

Περπατά σα μπασταρδιασμένος, δηλαδή με ασταθή βήματα και άσχημη στάση

Πέτος = κληματαριά

Πήρα τα Ρουμάνια = Πήρα τους δρόμους

πούντιασα = πάγωσα

Πριπάσω = δεύτερη γυναίκα ,φθηνιάρα

Προγκάω = διώχνω με φωνές

σάζμα = στρωσίδι υφαντό φτιαγμένο με μαλλί

Σερμπέτη έκανες τον καφέ = Έκανες γλυκό τον καφέ

Σκαπετάω= φεύγω

Σκατομισογέννης = έκφραση για το σατανά

σοπάκι = μπερντάκι

σοστάδα = το σωστό

Σουρτουκεύω=είμαι συνέχεια έξω

σοφράς = χαμηλό στρογγυλό τραπέζι

Στρογέρα = απανεμιά

Τααήλιου = Κακώς του κάκου

ταμαχιάρης=αχόρταγος

Ταμπλάς = Εγκεφαλικό (τούρθε ταμπλάς)

Τζερεμές = Ο κακοπληρωτής

Τι νόησες; = πώς την έχεις δει ;

Τι ψάχεις να βρεις; = Τι ψάχνεις να βρεις;

Τίβοτα = τίποτα

Τίλους..(Ιδιωματική έκφραση π.χ. Τίλους δε μου είπες ότι θάρθεις)

Τον έκανε νταούλι στο ξύλο - Τούδωσε πολύ ξύλο

Του βέτιου = Κουτουρού

Του δαιμόν οι κλήρες

Του πειραντά την κλήρα, ζάφτι δε γίνεται= έκφραση για το άτακτο παιδί που δεν μπορούμε να το στρώσουμε

Τούτη πάει κατά ήλιου και κατά καημάτου=έκφραση για την "ελαφριά"γυναίκα

Τράβα = το μεσαίο ξύλο που κρατούσε τα ξύλα της σκεπής

Τσάφι = πολύ κρύο ,παγωνιά

Τσεμπέρι γυναικείο μαντήλι κεφαλιού

Τσίτσα μου , πάνου πάνου ή φτσίτσα μου πάνου πάνου = να έχετε την ευχή μου ως ψηλά στον ουρανό( οι γιαγιάδες στα εγγόνια)

Τσιφούρα = ψιλόβροχο

Τσιφουρίζει = ψιλοβρέχει

Τσούλινδρας = ο κύλινδρος που πατούσαν τις χωμάτινες ταράτσες

τσουράπια=κάλτσες

Τσουρούτικο = Στενό, στενόχωρο , μίζερο

Φουρνοξύλα = κοροϊδευτικά η ψηλή και άχαρη γυναίκα

Χαλασμένος = Βλαμμένος (αυστηρά Καρυστινή έκφραση)