ΟI «ΤOYΡKOI» THΣ ΚΑΡΥΣΤΟΥ
Μετά την ημερομηνία 1461 με την κατάληψη της Τραπεζούντας, της πρωτεύουσας της τελευταίας ελληνικής Αυτοκρατορίας των Μεγάλων Κομνηνών του Πόντου, η ενετοκρατούμενη Εύβοια πέφτει στα χέρια του Πορθητή.
Από το 1470 συστάθηκε το Σαντζάκ Εγριπόζ (Νομός Ευρίπου), το οποίο περιελάμβανε επίσης τη Βοιωτία και την Αττική και διοικούνταν από έναν Πασά.
Οι Οθωμανοί αντικατέστησαν τους προηγούμενους Λατίνους φεουδάρχες, εκτός από την Κάρυστο που παραδόθηκε και αυτοί παρέμειναν με τα προνόμοιά τους και πρόσθετα του Σουλτάνου, διατηρώντας την περιουσία τους, ….αλλά και την ζωή τους.
Ασκήθηκε στη πορεία των χρόνων, πολύ μεγάλη πίεση κατά του χριστιανικού πληθυσμού με δεδομένο, ότι πάρα πολλοί είτε τουρκέψαν είτε το παίξανε τουρκεμένοι, είτε προσποιήθηκαν λόγω συνθηκών και παρέμειναν κρυφοχριστιανοί οι λεγόμενοι «ΣΑΜΠΑΝΗΔΕΣ» είτε κάποιοι μεικτοί γάμοι λόγω θρησκείας αλλά όχι το γένος, οι λεγόμενοι «ΜΟΥΡΤΑΤΕΣ» απ όπου και η ονομασία του χωριού Μουρτιά.
Μόνο τα πιο άγονα και απόμακρα χωριά έμειναν στα χέρια των χριστιανών.
Την Κάρυστο με το περίφημο ενετικό κάστρο την ονόμαζαν Κιζίλ Χισάρ (Κόκκινη Πόλη), υιοθετώντας της ενετική ονομασία Καστέλο Ρόσο ή Κοκκινόκαστρο, όπως το αποκαλούσαν οι Έλληνες και Castello Rosso οι Λατίνοι και κύρια οι Βενετοί.
Κατά την περίοδο της Τουρκοκτατίας, όπως όλος ο ελλαδικός και μη χώρος, έτσι και στην Εύβοια, όπως και σε όλο τον οθωμανικό χώρο, χαρακτηρίστηκε από την έντονη προσηλυτική δράση των φανατικών μουσουλμάνων ιεραποστόλων και τη μεγάλη οικονομική και πολιτική καταπίεση των χριστιανών.
Ο προσηλυτισμός ευνοήθηκε από την εξουσία, εφόσον ο εξισλαμισμός των γηγενών πληθυσμών μεγάλωνε την κοινωνική βάση των νέων κυριάρχων.
ο Κοράνι και η νομοθεσία, που βασίζεται πάνω σε αυτό, εισάγει έναν νέο διαχωρισμό των εθνών: οι πιστοί και οι άπιστοι.
Όσοι εξισλαμίζονταν εντάσσονταν αυτόματα στο κυρίαρχο έθνος και γίνονταν «Τούρκοι», δηλαδή μουσουλμάνοι, έστω και Σαμπάνηδες με προνόμοια οικονομικά είτε για λιγότερους φόρους είτε για ανάδειξη στις θέσεις της εξουσίας, είτε γιατί ήθελαν να νομίζουν ότι και αυτοί είχαν περισσότεροι δύναμη από τους μη προσκυνημένους χριστιανούς.
Οι πρώτοι αρχικοί εξισλαμισμοί γίνονται μέσω του γνωστού παιδομαζώματος για δημιουργία σωμάτων πολεμικών γενιτσλαρων, δηλαδή της υποχρεωτικής επιστράτευσης από τη μικρή ηλικία.
Μεγάλο μέρος των γενιτσάρων που η ονομασία θα πει «Νέοι πιστοί» είναι ελληνικής καταγωγής αλλά και άλλων χριστιανικών λαών των Βαλκανίων. Στο σώμα των γενιτσάρων υπάρχουν έντονες τάσεις κρυπτοχριστιανισμού.
Ο καθηγητής Ι. Κ. Χασιώτης δημοσίευσε μία από τις εκκλήσεις των Ελλήνων προς τις χριστιανικές δυνάμεις της Δύσης που στάλθηκε το 1606 και λέει
«Για βάλτε με το νου σας τι μεγάλη καλοσύνη θέλει γένει σε όλην την χριστιανοσύνη, πόση σκλαβιά θέλει ελευθερωθεί, χριστιανοί που είναι τη σήμερον εις τα χέρια τους των Τούρκων, πόσες χιλιάδες Τούρκοι είναι όπου κάμνουν κρυφά χριστιανοί, και τότες θέλουν φανερωθεί τριάντα χιλιάδες γενίτσαροι, που είναι όλοι από χριστιανούς και κρυφά έρχονται στες εκκλησίες και προσκυνούν, και από στανιό τους στέκονται Τούρκοι».
Εξισλαμισμοί του ντόπιου χριστιανικού πληθυσμού και στην Εύβοια και ειδικά στην Κάρυστο, εντοπίζονται στα τέλη του 17ου αιώνα. Είναι η εποχή των μαζικών εξισλαμισμών σε ολόκληρο τον ελληνικό κόσμο. Οι πληθυσμοί αυτοί δημιουργούν το ουσιαστικό κοινωνικό σώμα, που πάνω του βασίστηκε η οθωμανική κυριαρχία. Οι εξισλαμισμένοι ή εξωμότες όπως καταγράφονται, υιοθετούν εξαιρετικά σκληρή συμπεριφορά κατά των χριστιανών!!!.
Ειδικά οι μουσουλμάνοι της Καρύστου, οι ντόπιοι που τουρκέψανε, φημίζονται για τη σκληρότητά τους.
Παράλληλα όμως, μέσα στη μουσουλμανική κοινότητα εμφανίζονται και κρυπτοχριστιανοί, τους οποίους αποκαλούσαν σκωπτικά «Σαμπάνηδες» ή «Μουρτάτες».
Την εποχή της Επανάστασης του 1921, στην Εύβοια κατοικούσαν 50.000 κάτοικοι. Απ´ αυτούς, το ένα πέμπτο (1/5) ήταν μουσουλμάνοι ή μάλλον κατά κύριο λόγο τουρκεμένοι.
Οι περισσότεροι έμεναν στην Χαλκίδα, όπου κατοικούσαν 1.500 ντόπιες μουσουλμανικές οικογένειες, άλλες 600 μουσουλμανικές που προέρχονταν από περιοχές εκτός Εύβοιας και αφορούσαν κυρίως τη στρατιωτική και διοικητική διάρθρωση.
Στη Χαλκίδα ζούσαν και 200 περίπου χριστιανικές οικογένειες. Φαίνεται ότι γλωσσικά οι μουσουλμάνοι ήταν ελληνόφωνοι και αλβανόφωνοι. Στην Κάρυστο κατοικούσαν 400 μουσουλμανικές οικογένειες στον περίβολο του Κάστρου, ενώ οι χριστιανοί έμεναν στις έξω περιοχές, οι λεγόμενοι και μέχρι σήμερα που διατηρείται ο όρος «Ξωτάρηδες»!!!
Ο Ομέρ μπέης, τελευταίος διοικητής της Καρύστου που θεωρούνταν σκληρός μεν, αλλά και δίκαιος και η πολιτική του ανακούφισε το χριστιανικό πληθυσμό, ήταν γνώστης και της αλβανικής γλώσσας.
Οι «Καρύστιοι Τούρκοι» πολεμιστές της περιφέρειας της Καρύστου, χίλιοι περίπου, ήταν όλοι ντόπιοι και θεωρούνταν εκλεκτοί και ικανοί για τακτικό αλλά και για άτακτο πόλεμο.
Ελάχιστοι από αυτούς μιλούσαν τα τουρκικά. Ένας από τους αξιωματικούς του Καρυστινού τουρκικού σώματος που συγκρούστηκε σκληρά με τους χριστιανούς επαναστάτες το 1821 ήταν ο Μαχμούτ Ξυνός με καθαρά ελληνικό επίθετο!!!
Την τρίτη χρονιά της επανάστασης, στην Εύβοια αποβιβάστηκε ο Χοσρέφ Πασάς με δέκα χιλιάδες γενίτσαρους, δηλαδή εξισλαμισμένους χριστιανούς, με στόχο την καταστολή της Επανάστασης. Απ´ ό,τι φαίνεται, ελάχιστοι πραγματικοί εθνικά Τούρκοι πήραν μέρος στις συγκρούσεις κατά τη διάρκεια των επαναστατικών γεγονότων.
Το 1826 η Επανάσταση έσβησε στην Εύβοια μετά από μια αποτυχημένη εκστρατεία του Φαβιέρου.
Ο Ομέρ της Καρύστου, ο οποίος είχε προβιβαστεί από το 1823 σε γενικό διοικητή της Εύβοιας με τον τίτλο Εγριμπόζ Βαλεσί, ήταν πλέον ο απόλυτος κυρίαρχος όλης της Εύβοιας και της Χαλκίδας.
Πρωτεύουσα τότε επί Ομέρ Πασά όλης της Εύβοιας ήτο η Κάρυστος.
Τελικά όμως, με βάση το Πρωτόκολλο του Λονδίνου στις 3 Φεβρουαρίου 1830, η Εύβοια συμπεριελήφθη στα εδάφη που θα απάρτιζαν το νέο ελληνικό κράτος και δεν έγινε με κατάληψη. Όμως η παράδοση του νησιού στην Ελλάδα έγινε τρία χρόνια αργότερα, εξαιτίας της οικονομικής ανέχειας του νέου κράτους που αδυνατούσε να αποζημιώσει τους ιδιοκτήτες μουσουλμάνους.
Τελικά στις 11 Απριλίου 1833 ο ελληνικός στρατός παρέλαβε τα κλειδιά του κάστρου της Καρύστου από τον Ισμαήλ, τον γιο του φρούραρχου. Αμέσως άρχισαν οι προετοιμασίες των μουσουλμάνων για αναχώρηση, αν και μερικοί απ´ αυτούς είχαν εγκαταλείψει νωρίτερα τα σπίτια από το φόβο των αντεκδικήσεων.
Οι περισσότεροι από τους μουσουλμάνους της Εύβοιας, πούλησαν τότε τα κτήματά τους σε εναπομείναντες χριστιανούς αλλά και σε επαναχριστανισμένους Καρύστιους όπως οι Σαμπάνηδες, οι Μουρτάτες…. και αναχώρησαν για τη Θεσσαλία ή τη Μακεδονία που ακόμη βρισκόταν υπό οθωμανική κυριαρχία καθώς επίσης και με έντεκα πλοία κάτω από το Μπούρτζι, παίρνοντας όλα τα υπάρχοντά τους όπως ρούχα, όπλα, έπιπλα και αναχώρησαν για τον Τσεσμέ (αρχαία Κρήνη) και Αλάτσατα. Είναι το μεγαλύτερο μέρος των Καρυστινών «Τούρκων» που εγκαταστάθηκε στην Ιωνία, στη χερσόνησο της Ερυθραίας (Τσεσμές), «στ´ Αλάτσατα, το κάτου Σιβριτσάρι» (Σιβρί Χισάρ).
• Οι Καρυστινοί παρέμειναν σχεδόν μέχρι το 1922 ως διακριτή ομάδα μέσα στη μουσουλμανική κοινότητα της Ιωνίας, μιλώντας το χαρακτηριστικό τους καρυστινό ιδίωμα, μέχρι τότε ως «ΟΙ ΚΑΡΥΣΤΙΝΟΙ»….!!!!.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου