Έχουμε πει πολλές φορές από εδώ για την ανάγκη του δημόσιου χώρου ειδικά τώρα που η πόλη μας έχει ρυμοτομηθεί από όλες τις πλευρές και χτίζονται νέες κατοικίες. Τα αυτοκίνητα κινούνται παντού και αν και οι νέες γειτονιές γεννιούνται, τα παιδιά στις γειτονιές δεν έχουν που να παίξουν η να πάρουν λίγο αέρα έξω από το σπίτι δωρεάν, κάποιοι κάτοικοι στην γειτονιά τους. Να βρεθούν, να κάτσουν σε ένα παγκάκι, να ανταλλάξουν μια κουβέντα οι μαμάδες με τα μωρά στο καρότσι, να παίξουν τα μικρά παιδάκια, να γίνουν όλα αυτά που γίνονται στις πλατείες στις γειτονιές. Είναι λοιπόν προτεραιότητα η δημιουργία πλατείων και η συντήριση των δημόσιων χώρων όπως το πάρκο του Αγίου Νικολάου που από τον χειμώνα μάθαμε ότι θα συντηρηθεί και θα γίνει πάλι η παιδική χαρά.
Οι κάτοικοι το σκέφτονται και το θέλουν , είναι απογοητευμένοι που δεν βλέπουν την πλατεία να δημιουργείται χρόνια τώρα στην δυτική επέκταση κάτω από τον Οινοποιητικό Συναιτερισμό, αλλά δυστυχώς η απογοήτευση τους οδηγεί στην αδράνεια και στην παραίτηση στο να απαιτήσουν δυναμικότερα αυτό το αίτημα τους. Που δεν είναι "αίτημα", είναι υποχρέωση της πολιτείας μιας και είναι μέσα στο πολεοδομικό σχέδιο.
Μπορείται να διαβάσετε αποσπάσματα από μελέτες πανεπιστημιακών για την σημασία της δημιουργίας και της προστασίας των δημόσιων χώρων και ελπίζω να υπάρξει μια κάποια ευαισθητοποίηση για το θέμα.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Αετοπούλου Ευανθία, 6992 επιβλέπουσα καθηγήτρια: Βαβύλη Φανή
Γλωσσολογικοί ορισμοί “ο ανοιχτός επίπεδος κοινόχρηστος χώρος σε σημείο που τέμνονται δύο ή περισσότεροι δρόμοι, ειδικά διαμορφωμένος για περίπατο και παιχνίδι (...).” (λεξικό Γ. Μπαμπινιώτη, τόμος 4, 2004) “μια μεγάλη ή μικρή πλατιά επιφάνεια” (εγκυκλοπαιδικό λεξικό Ελευθερουδάκη, τόμος 10, 1927)
Η πλατεία αποτελεί ένα από τα κύρια συστατικά του ευρωπαϊκού αστικού χώρου. Για τους Ισπανούς, “η πλατεία δημιουργεί την πόλη” (M. Rupert de Ventos, 2007), για τους Ιταλούς “η πλατεία υπάρχει γιατί η πόλη υπάρχει” (F. Mancuso, 2007), για τους Πολωνούς “η πλατεία γεννιέται με την πόλη” (L. Pierkarska, M. Natanek, 2007) και για τους Γάλλους “η πλατεία είναι ο χώρος αναπνοής της πόλης” (Y. Carbonnier, 2007). Όσο για τους Έλληνες, ο ορισμός πρέπει να προέρχεται από την προέλευση της πλατείας, δηλαδή το τι ήταν η αγορά, “ένας ανοιχτός δημόσιος χώρος” (Μ. Ανανιάδου-Τζιμοπούλου, Α. Γερόλυμπου, 2007), τη χρήση του οποίου οι άνθρωποι έχουν στερηθεί για δεκατρείς δεκαετίες, καθώς κατά τη διάρκεια της κατοχής, πρώτα από τους Βυζαντινούς, μετά από τους Τούρκους, η πλατεία μετά βίας υπήρχε. Παρόλα αυτά συνεχίζει να υφίσταται ως ο κυρίαρχος δημόσιος χώρος των ελληνικών πόλεων και οικισμών. Χωριό χωρίς πλατεία και φούρνο δεν υπάρχει, αναφέρει μία λαϊκή ρήση υπενθυμίζοντας μας και την άποψη του Παυσανία (Χ.4.1) πως μία πόλη χωρίς Αγορά δεν μπορεί να λέγεται πόλη. . Η πλατεία είναι ένας χώρος ο οποίος έχει περάσει μέσα από μία μακραίωνη ιστορική εξέλιξη. Όπως οι συνθήκες και το κοινωνικό πλαίσιο αλλάζούν, έτσι και αυτή δεν μπορεί να μείνει αμετάβλητη. Το ερώτημα που τίθεται είναι αν πλέον υπάρχει “χώρος” για αυτήν μέσα στην πόλη, ποια λειτουργία επιτελεί και ποια η σημασία της.
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ
Αθανάσιος Ι. Αραβαντινός Ομότιμος Καθηγητής Ε.Μ.Π. Οι πλατείες στον αστικό χώρο - Προς μια πολεοδομική πολιτική ανάκτησής τους ___________________________ Περιλαμβάνεται στον υπό έκδοση τιμητικό τόμο για τον ομότιμο καθηγητή ΕΜΠ κ. Ιωσήφ Στεφάνου – Συντάχθηκε : Καλοκαίρι 2013
13. Επίλογος: Ανάγκη για δράση .
Είναι προφανές, ότι το θέμα των πλατειών, τόσο στις υφιστάμενες πόλεις, όσο και σε νέες και επεκτάσεις, είναι σημαντικό και επίκαιρο. Χρειάζεται όμως πέρα των θεωριών και των λόγων να αναληφθούν δράσεις. Και οι δράσεις μπορούν και πρέπει να επεκταθούν σε πολλούς τομείς. Ας μας επιτραπεί να αναφέρουμε κάποιους. (1) Ο πρώτος τομέας σχετίζεται με ενεργοποίηση, αλλά και βελτίωση κανονιστικών ρυθμίσεων. Πρέπει στα εγκεκριμένα ή εγκρινόμενα σχέδια (γενικά πολεοδομικά σχέδια, πολεοδομικές μελέτες, ρυμοτομικά κ.λπ.) να γίνουν οι αναγκαίες τροποποιήσεις, που να προβλέπουν νέες πλατείες, επέκταση υπαρχουσών, διασφάλιση άλλων δημόσιων χώρων, ρεμάτων, ακτών κ.λπ. Ακόμα είναι σκόπιμο να συμβάλουν και στη προώθηση της δημιουργίας ιδιωτικών “πλατειών”, π.χ. με τα διαγράμματα κάλυψης, στο εσωτερικό των οικοδομικών τετραγώνων προς ενοποίηση των ακαλύπτων, κάτι που προβλέπεται από το ισχύον θεσμικό πλαίσιο.
(2) Ένας επόμενος τομέας αποτελείται από παρεμβάσεις πολιτείας ή δήμων προς δημιουργία νέων πλατειών και γενικότερα επαύξηση του δημόσιου χώρου. Υπάρχει ήδη επιτυχής εμπειρία στα πλαίσια της ενοποίησης των αρχαιολογικών χώρων, εκ μέρους της ΕΑΧΑ Α.Ε. Ας αποτολμήσουμε κάτι ανάλογο και αλλού. Ακόμα ας επιχειρήσουμε να εξελίξουμε και να θέσουμε σε τροχιά σχεδιασμού και υλοποίησης προτάσεις, όπως αυτές που παρουσιάσαμε πιο πάνω σχετικά με νέες πλατείες.
(3) Ο τρίτος τομέας σχετίζεται με την ολοκλήρωση της οργάνωσης και την ορθή διαχείριση του δημόσιου χώρου, άρα και των πλατειών. Τα έργα και η διαμόρφωση του χώρου δεν πρέπει να μένουν ημιτελή, αλλά είναι ανάγκη να περατούνται έγκαιρα, καθώς και να συντηρούνται σωστά. Οι φορείς διαχείρισης των χώρων αυτών πρέπει να διακρίνονται από υπευθυνότητα και συνέχεια άσκησης του συγκεκριμένου αντικειμένου. Πολλές φορές ομάδες πολιτών κατορθώνουν με δική τους πρωτοβουλία ένα αποτέλεσμα. Όμως η κόπωση και η μη συμπαράσταση εκ μέρους της πολιτείας αναιρούν συχνά το αποτέλεσμα.
(4) Τέλος, ο τέταρτος τομέας έχει χαρακτήρα επικοινωνιακό, ενημέρωσης, πειθούς. Πρέπει ιδιαίτερα οι δημοτικοί άρχοντες να διαμορφώνουν προγράμματα με όραμα. Αλλά χρειάζεται και οι δημότες να αυξήσουν τις απαιτήσεις τους για ποιότητα ζωής και να αντιληφθούν, ότι οι τυχόν ατομικές θυσίες και η χαλιναγώγηση της ατομικιστικής νοοτροπίας, θα αποβεί τελικά ωφέλιμη και για τους ίδιους και τον περίγυρο τους και κυρίως για τα παιδιά τους και τις επόμενες γενεές. Όμως, πέρα από τα παραπάνω, αλλά και προϋπόθεσή τους, αποτελεί η αρτιότητα και η πληρότητα του μελετητικού σκέλους σε όλες του τις πτυχές, όπως η πολεοδομική, κυκλοφοριακή, αρχιτεκτονική, κηποτεχνική, περιβαλλοντική, ακόμα τα έργα υποδομής όπως ο φωτισμός κλπ. Θα πρέπει άλλη μια φορά να τονίσουμε ότι η έμπνευση, η «σχεδίαση» και η ολοκλήρωση του μελετητικού έργου, πρέπει να φέρουν τη σφραγίδα άξιων μελετητών κι αυτό βέβαια ισχύει, όχι μόνο για μια πλατεία, αλλά και για το συνθετικό έργο μορφοποίησης κάθε τόπου. Όπως μάλιστα τονίζουν οι Ι. και Ι. Στεφάνου: «Σχεδιάζω ένα τόπο σημαίνει κάνω «προσωπικό» το απρόσωπο, σημαίνει δίνω μορφή στο «ά-μορφο», σημαίνει, ότι μέσω της ικανότητάς μου να πλάθω, δίνω το «νόημα» ενός νέου, ενός άλλου περιγράμματος, ενός νέου περιεχομένου σε έναν τόπο»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου