Λίγα λόγια για τα λαικά τραγούδια.

 

Καζαντζίδης - Μαρινέλα

Τα τραγούδια γράφονται για να τραγουδιούνται, και φυσικά τα περισσότερα από αυτά, για να χορεύονται. Από την αρχαιότητα ακόμα δεν υπήρχε στην Αρχαίκή και στην Κλασσική εποχή λυρικό ποίημα που να προορίζεται για σιωπηλή ανάγνωση η, απλή απαγγελία. Εκείνες τις εποχές οι ποιητές συνέθεταν μαζί με τα λόγια και την μουσική όπως και την χορογραφία. Κάτι ανάλογο είναι οι τραγουδοποιοί της νεώτερης εποχής, όπου συνθέτουν την μουσική και τραγουδούν τα τραγούδια τους. Ωστόσω, υπάρχουν και πολλοί ποιητές που είδαν τα ποιήματα τους να μελοποιούνται.

Άκης Πάνου

Στα τραγούδια που ακούμε, κυρίως τα παλαιότερα, υπάρχει ένας σχολιασμός του σύγχρονου με του τραγουδιού κόσμου. Όπως όλες οι τέχνες έτσι και το τραγούδι, δεν μπορεί να αποδεσμευτεί  από την εποχή που γεννιέται, από την προσωπικότητα και τα συναισθήματα του δημιουργού. Έτσι βλέπουμε έναν απερίφραστο σχολιασμό για πράγματα, πρόσωπα και καταστάσεις που σε μεγάλο βαθμό περιστρέφονται γύρω από τον έρωτα, την ξενιτιά, την καταπίεση και τα βάσανα του καθημερινού ανθρώπου.

 

Τα λαικά τραγούδια των περασμένων δεκαετιών  αναφέρονται στην ξενιτιά, σε κοινωνικά προβλήματα και στους πόνους της αγάπης. Είναι αυτό που λέμε λαικό τραγούδι και εμφανίζεται στα τέλη της δεκαετίας του 1930 και 1940 . Οι ρίζες του και οι καταβολές του βρίσκονται στο ρεμπέτικο που αφού καταδιώχθηκε για πολλά χρόνια από την αστική κοινή γνώμη και το κράτος, άρχισε μετά το 45 να αναγνωρίζεται σαν αξιόλογη καλλιτεχνική έκφραση.

Έτσι η κοσμοθεωρία και η σκληρή μοίρα των εξαθλιωμένων που έβρισκαν καταφύγιο στα καφενεία  και στις ταβέρνες αργότερα, βρίσκει ένα νέο κοινό σε μια κοινωνία που άλλαζε και μεταλλασσόταν σε  κάτι νέο.

Έτσι το ρεμπέτικο προχωρά αφομοιώνοντας στοιχεία τόσο της ανατολής όσο και της δύσης από την δεκαετία του 50 σαν ένα προιόν όχι μιας περιχαρακωμένης παραδοσιακής ομάδας αλλά ενός σχετικά ανοιχτού κοινωνικού χώρου που εξελίσσεται σε συνάρτηση με όλα τα στοιχεία του καιρού του.

 

Γρηγόρης Μπιθικότζης- Πόλυ Πάνου

Τα που ανήκουν στις κατηγορίες του λαικού  και τα γνωρίζουμε σαν , λαικά, ελαφρολαικά, βαριά λαικά και αργότερα, παλαιά λαικά, βρέθηκαν κατά καιρούς άλλοτε να ευνοούνται και άλλοτε να καταδιώκονται από τις αρχές ..

Ζούμε σε μια εποχή που αν και έχοντες μικροί και μεγάλοι κάποια μόρφωση, δεχόμαστε ακούσματα που θα έκαναν να δυσανασχετήσει ακόμα και ο πιο περιθωριακός λαικός δημιουργός. Και αν όπως είδαμε, το τραγούδι χαρακτηρίζει την εποχή του, τι να σκεφτούμε άραγε για τα τραγούδια που προωθούνται από τα επίσημα κανάλια διαφήμισης και διαμόρφωσης του κοινού?

Ως πότε πια η τύχη μου θα μ' έχει δικασμένο
να σέρνομαι στην ξενιτιά σαν φύλλο μαραμένο
(Αμανές)

 

Από την αρχαιότητα ως τις μέρες μας ο τόπος αυτός δεν μπορούσε να θρέψει τους κατοίκους του. Η μοναδική λύση ήταν η ξενιτιά. Από τις πρώτες αποικίες του α' ελληνικού αποικισμού ως τους μετανάστες των δεκαετιών του '50, '60, αλλά και ως τις μέρες μας με τους ξενιτεμένους νέους, ο πόνος του ξεριζωμού είναι ο ίδιος.
Αυτός ο πόνος εκφράστηκε στο κύριο μέσο έκφρασης του λαϊκού πολιτισμού, το τραγούδι. Τραγούδια γεμάτα πόνο γι' αυτούς που έφευγαν και γι' αυτούς που έμεναν.

  

Το κοινωνικό τραγούδι σχολιάζει, φιλοσοφεί και κρίνει σχηματίζοντας με τις λέξεις εικόνες. Αυτά τα τραγούδια είναι ένα σύνολο από βαθιά βιωμένες εμπειρίες που εκφράζονται μέσα στους στίχους.

Σκέψεις και συναισθήματα ενώνονται με τις εμπειρίες και γίνονται μεταδόσιμες και κατανοητές. Τα τραγούδια κατά ένα μεγάλο μέρος, είναι η έκφραση της ψυχής ενός λαού.

Γιάννης Παπαιωάννου

Στα τραγούδια βλέπουμε τα βαθύτερα συναισθήματα να απλώνονται χωρίς ενδοιασμούς, χωρίς εγωισμούς και εσωστρέφεια στο κοινό. Η χρήση της εικόνας, τα επίθετα, ο ποιητικός λόγος, ξεγυμνώνουν τα πάθη, τις προδοσίες και τις μεγάλες αγάπες λειτουργώντας σε πολλές περιπτώσεις σαν ψυχοθεραπεία στους ακροατές των τραγουδιών.

 

Μανώλης Χιώτης