Ξόρκια και γητέματα στο περιβόλι-Καρυστινή Λαογραφία

 https://www.ftiaxno.gr/2014/01/blog-post_5.html

05 Ιανουαρίου 2014

Ξόρκια και γητέματα στο περιβόλι-Καρυστινή Λαογραφία

Πως ξόρκιζαν για προστασία στο περιβόλι

Για την μελίγκρα
Η μελίγκρα είναι ένα ζωύφιο πολύ καταστρεπτικό για τα κουκιά, το καλαμπόκι, τα λάχανα και διάφορα άλλα ζαρζαβατικά.

Για να την ξορκίσουνε λένε:
«ο πλούσιος γέννησε τρία παιδιά, τη μελίγκρα, τη βρωμούσα και το σκουλήκι, το σκουλήκι θα μπει στη γη, στον ποταμό να χαθεί, ένα λάχανο δε θα πειραχτεί».
Πριν πουν τα λόγια αυτά θα ψάξουνε μέσα στα φυκάρια του καλαμποκιού να βρουν 4—5 σκουλήκια ή στα φύλλα του λάχανου και θα τα πετάξουν στον ποταμό.

Για τη μπουμπουρίτσα (Άντιά)

Η μπουμπουρίτσα είναι ένα ζωύφιο πού τρώει τα μπουμπούκια, όταν ανοίγουν τα κλίματα των αμπελιών. Για ν’ απαλλαγούν απ’ το κακό, την ξορκίζουν επί τόπου. Παίρνουν ένα γκατζοΰνι (κλαδευτήρι) από το σπίτι και αφού κάνουν το σταυρό τους από κει που βγαίνει ο ήλιος, αρχίζουν το ξόρκισμα λέγοντας:
«κόβω, τί κόβω, κόβω το κακό απ’ τα’ αμπέλι του τάδε, κόβω το κακό του αμπελιού και τη δύναμή του, κόβω τη μύτη της μπουμπουρίτσας, κόβω τα μάτια της μπουμπουρίτσας, τη στραβώνω, να μη βλέπει τα μπουμπούκια, κόβω το στόμα της μπουμπουρίτσας, κόβω τα δόντια της μπουμπουρίτσας, κόβω και τα πόδια της μπουμπουρίτσας» και αμέσως θα κόψη ένα κλαδί από το κλίμα του αμπελιού να το πετάξει κάτω στο χώμα.

Για να μην τρώνε οι κότες τα ζαρζαβατικά

Στο χωριό Άντιά της Καρύστου οι γεωργοί που παθαίνουν πολλές ζημιές από τις κότες, γιατί μόλις ξεφυτρώσει το σπαρτό πάνε και το τρώνε, λένε πριν αρχίσουν το φύτεμα το παρακάτω ξόρκι πού είναι πολύ αποτελεσματικό:
«όσο τρώει ο Τούρκος το γουρούνι, τόσο να φάει η κότα το λάχανο ή τις μελιτζάνες» ή ότι άλλο φυτεύουν.
Από κείνη την ώρα όμως δεν πρέπει να μιλήσουν σε όποιον περάσει, ως που να τελειώσει το φύτεμα.

Για την νυφίτσα

Η νυφίτσα είναι ένα ζώο πού μοιάζει σαν μικρό γατάκι. Είναι ωφέλιμο, γιατί τρώει τα ποντίκια, τις σαύρες και τα φίδια, πού κάνουν ζημιά στη γεωργία, άλλα είναι και επιζήμιο, γιατί πνίγει τα πουλερικά, τα κουνέλια και τα περιστέρια.
Για αυτό οι γεωργοί άμα την δουν δεν την αγριεύουνε, αλλά την πιάνουν με το καλό και την ξορκίζουν, λέγοντας:
«νυφίτσα, νυφίτσα, έλα να σε παντρέψωμε, αν είσαι σερνικιά να σου δώσω την κόρη μου, αν είσαι θηλυκειά να σου δώσω το γυιό μου». Και τότε δεν κάνει ζημιά. Όποιος δεν έχει λεύτερο παιδί γυιό ή κόρη δεν πρέπει να την κοροϊδέψει, γιατί είναι πολύ εκδικητικό ζώο και θα εκδικηθεί για την κοροϊδία.

Παραλλαγή για τις κότες και την αλεπού

Έκτος από τις κότες, που τρώνε τα σπαρτά, είναι και άλλος εχθρός, η αλεπού, που πάει στα κοτέτσια και τρώει τα πουλιά. Στην περίπτωση αυτή και για τις κότες και για την αλεπού υπάρχει κι ένα άλλο ξόρκι πού πιάνει.
Παίρνουνε με το πρώτο φεγγάρι τού Μαρτίου μια κόκκινη κλωστή μάλλινη και πάνε πολύ μακριά, σε μέρος πού να μην ακούγονται μιλιές. Θα γυρίσουν πίσω τα χέρια τους και θα δέσουν τρεις κόμπους την κλωστή, ύστερα θα κοιτάξουν το φεγγάρι και θα πούνε:
«καλώς το νιό φεγγάρι, τι μας φέρνεις από το ταξίδι πούρχεσαι, σάς φέρνω σαράντα κλειδιά και σαράντα κλειδωνιές, να κλειδώσουμε το στόμα της αλεπούς, το στόμα της κότας, για να μη φάνε το γέννημα, τις μελιτζάνες, τα λουλούδια, τον καρπό, παρά να πάνε πιο πέρα πού δεν γίνεται ζημιά».
Από τη στιγμή κείνη ούτε οι κότες ούτε η αλεπού θα ζυγώσουν κοντά στο χωράφι ή στο κοτέτσι.

Πηγή: Αρχείον Ευβοϊκών μελετών-Τόμος Ζ΄-Αθήναι 1960- Καρυστινή Λαογραφία – Αντ. Σ. Κανακάρη

Διαβάστε ακόμη:Ευχή για το χωράφι του άγίου Τρύφωνος